Nasz ogród może być schronieniem nie tylko dla roślin, ale także dla owadów i innych zwierząt pożytecznych. Pomóż dzikim pszczołom, trzmielom, ropuchom i jaszczurkom, a także ssakom, zwłaszcza jeżom, kunom i łasicom, oraz ptakom znaleźć bezpieczne schronienie. Podpowiadamy, jak wspierać te pożyteczne organizmy.
W Europie Środkowej występuje ponad 500 gatunków pszczół. Można je podzielić na pszczoły miodne oraz pszczoły samotnice, takie jak murarki, pszczoły piaskowe, lepiarki, smukliki, spójnice oraz porobnice. Wszystkie gatunki pszczół, z wyjątkiem pszczół miodnych, zaliczane są do pszczół dzikich.
Dzikie pszczoły, podobnie zresztą jak pszczoły miodne, zapylają rośliny. Jeśli w pobliżu nie ma uli pszczelich, to właśnie dzikie pszczoły i trzmiele przejmują rolę zapylaczy w naszych ogrodach – zapylają np. krzewy owocowe, jabłonie czy słoneczniki.
Większość dzikich pszczół prowadzi samotniczy tryb życia. Budują one gniazda w pustych łodygach roślin, martwym drewnie i innych materiałach naturalnych. Owady chętnie wykorzystują również otwory w murach.
Dzikie pszczoły lubią ciepło. Dlatego właśnie tak mocno przyciąga je promieniowanie cieplne emitowane przez nasze domy. Nie boją się ludzi. Świetnie nadają się do obserwacji, ponieważ nie wykazują zachowań agresywnych.
Niestety należą również do gatunków owadów zagrożonych wyginięciem. Ich populacja gwałtownie zmniejszyła się w ciągu ostatnich 20–30 lat. Powodem tego jest niedobór pożywienia, a także brak miejsc do rozmnażania i zimowania.
Następujące rośliny służą jako materiał do budowy gniazd i sprzyjają osiedlaniu się dzikich pszczół:
Niektóre dzikie pszczoły są wyspecjalizowane w określonych roślinach pokarmowych i nie mogą korzystać z innych kwiatów. W wyniku ratowania naturalnych biotopów powstaje różnorodna roślinność, która dostarcza pożywienia pszczołom.
Proste wskazówki i triki
Zapylacze roślin –
Aby zachęcić dzikie pszczoły do osiedlania się w naszym ogrodzie, można podjąć następujące działania:
• rozmieść schronienia dla dzikich pszczół,
• uprawiaj gatunki roślin nadające się do budowy gniazd,
• sadź rośliny pokarmowe w pobliżu gniazd.
Różnorodność gatunków dzikich pszczół jest ogromna. Różne gatunki preferują odmienne schronienia. Oto jak można stworzyć dla nich dom.
Schronienia dla gatunków żyjących w spróchniałym drewnie
Niektóre dzikie pszczoły budują gniazda w spróchniałym drewnie. Jeśli w ogrodzie znajdują się spróchniałe pnie, pieńki lub kawałki drewna, z pewnością przyciągną one te gatunki. Stosy drewna również są bardzo atrakcyjne dla dzikich pszczół. Dlatego pamiętaj, aby nie wyrzucać spróchniałego drewna, lecz układać je w zacisznym miejscu w ogrodzie.
Schronienia dla gatunków żyjących w niewielkich otworach
Te gatunki dzikich pszczół gnieżdżą się w pustych łodygach, dziuplach i gałęziach. Aby zbudować „hotel dla pszczół”, należy przyciąć bambusowe rurki na długość 1–1,5 cm tuż za zgrubieniem. Otrzymane w ten sposób rurki można umieścić na przykład w puszce po konserwach. Aby zabezpieczyć bambusowe rurki przed wiatrem i wodą, na puszkę należy przymocować daszek z papy dachowej. Oprócz bambusa sprawdzą się również puste łodygi forsycji, trzciny czy bzu czarnego. Dobrze nadadzą się także bloczki dębowe i jesionowe. Należy wywiercić w nich otwory o różnej średnicy (2–8 mm) i ustawić w zadaszonym miejscu.
Schronienia dla gatunków żyjących w wydrążonych łodygach
Dziewanna, malina, jeżyna i dzika róża mają łodygi, które owady mogą w łatwy sposób wydrążyć. Można je też przyciąć nożycami, aby pszczoły mogły dostać się do wnętrza. Dobrym pomysłem jest także przymocowanie przyciętych łodyg pionowo do ogrodzenia.
Zjadacze szkodników –
Co warto wiedzieć o jaszczurkach?
Przede wszystkim to, że jaszczurki należą do organizmów pożytecznych. Żywią się mszycami, skoczogonkami, mrówkami, muchami, szarańczakami, pająkami i parecznikami. Osoby, które zapewnią im schronienie w ogrodzie, mają większą szansę, że nie będą musiały toczyć walki z uciążliwymi szkodnikami.
Część gatunków jaszczurek jest zagrożona wyginięciem. Ich siedliska w coraz większym stopniu są wypierane przez uporządkowane ogrody i tereny zielone. Wrogami jaszczurek są kosiarki – kosimy trawniki zbyt mocno, a same zwierzęta mogą zostać podczas tego rodzaju prac. Zagrożenie stanowią również koty domowe, które z ochotą na nie polują.
Jaszczurki to zwierzęta zmiennocieplne. Oznacza to, że najlepiej czują się w ciepłych, spokojnych miejscach. Jako płochliwe zwierzęta potrzebują także wielu kryjówek i przede wszystkim miejsc do zimowania.
Stwórz spokojne, nasłonecznione miejsca dla jaszczurek
Aby się ogrzać, jaszczurki szukają ciepłych kamieni. Dlatego warto stworzyć dla nich kamienne stosy. Kamienie powinny być płaskie i różnej wielkości, najlepiej połączone piaskiem lub żwirem. Dla płochliwych jaszczurek najlepsze będą zaciszne miejsca. Jeśli teren jest zbyt mocno zacieniony, można przyciąć okoliczne krzewy. Pozostaw nieco otwartych przestrzeni w ogrodzie, w którym znajduje się dużo drzew. Jaszczurki czują się szczególnie dobrze na polanach.
Stwórz odpowiednie schronienia
Ułóż kilka stosów drewna z gałęzi o różnych rozmiarach oraz fragmentów korzeni w osłoniętych miejscach – świetnie się sprawdzą jako kryjówki dla jaszczurek. Pamiętaj, że takie stosy drewna z czasem ulegną rozkładowi. Dlatego uzupełniaj je świeżym drewnem w regularnych odstępach czasu. Obszary porośnięte ziołami w pobliżu dróg i rowów należy kosić nieco rzadziej. Stara trawa powinny pozostawać na obrzeżach, ponieważ stanowi schronienie dla zwierząt.
Stwórz miejsca do składania jaj
Usypuj stosy ze ściętych roślin, obornika, liści i gałęzi. Najlepiej umieścić je w pobliżu skraju lasu lub w sąsiedztwie wody. Stosy powinny znajdować się w półcieniu. Ponieważ jaszczurki chętnie osiedlają się w stosach ściółki, należy zadbać o ich przeniesienie przed spaleniem. W przeciwnym razie zwierzęta mogą zginąć w ogniu.
Ogrodowi pomocnicy -
Ciekawostki na temat jeży
Jeże należą do rodziny ssaków. Najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem w Europie jest jeż zachodni. Ponieważ są to zwierzęta owadożerne, zaliczają się do jednych z najlepszych pomocników w ogrodzie. Są aktywne nocą i gdy przemierzają ogrodowe grządki zwykle towarzyszy im duży apetyt. Żywią się głównie owadami, larwami i dżdżownicami. Ich przysmakiem są ślimaki.
Jeże preferują suche siedliska. Można je znaleźć w widnych lasach, na łąkach i w ogrodach. Zazwyczaj kopią własne nory, które służą im jako miejsce odpoczynku. W chłodniejszych regionach zapadają w sen zimowy.
W jaki sposób można wesprzeć jeże?
Jeż jest co prawda zwierzęciem dzikim, jednak coraz częściej szuka swojego siedliska w pobliżu ludzi. Jeśli Twój ogród oferuje wystarczającą ilość pożywienia i kryjówek, jeże będą się w nim dobrze czuły.
Kompostownik jest idealnym źródłem pożywienia i schronienia dla jeży. Należy jednak zadbać o to, by jeż miał do niego dostęp. Najlepsze są otwarte kompostowniki bez obramowania. Świetnym pomysłem jest też usypanie w osłoniętym miejscu w ogrodzie stosu składającego się z liści i ściółki z drzew, krzewów i trawy.
Jeśli w ogrodzie mieszka jeż, należy w miarę możliwości zrezygnować ze spalania odpadów ogrodowych. Jeśli jednak jest to konieczne, przed spaleniem należy przenieść odpady ogrodowe, aby upewnić się, że jeż nie umościł się pośród nich.
Na łowach myszy -
Ptaki drapieżne ograniczają liczebność myszy i innych gryzoni w naszej okolicy. Aby ułatwić im polowanie, warto zamontować w ogrodzie specjalne tyczki spoczynkowe. Szczególnie zimą sowy i ptaki drapieżne muszą oszczędzać energię. Krążenie podczas poszukiwania ofiary mocno daje im się we znaki. Dlatego w zimnych miesiącach są one najbardziej zdane na tyczki spoczynkowe.
Jak powinna wyglądać tyczka do siadania? Im jest wyższa, tym większy obszar może obserwować ptak drapieżny. Konstrukcja powinna mieć co najmniej 2 metry wysokości. Ważne jest także, aby tyczka była stabilnie osadzona w ziemi i się nie chwiała. Najlepszym materiałem na tyczkę jest drewno. Jeśli masz dłuższy metalowy pręt, również możesz go użyć.
Nie wbijaj tyczki młotkiem ani innym ciężkim narzędziem, ponieważ może to doprowadzić do jej pęknięcia. Najlepiej wykopać otwór o głębokości 40–50 cm i umieścić w nim tyczkę. Następnie zasyp otwór ziemią, aby tyczka była odpowiednio stabilna. Dolna część tyczki powinna zostać zabezpieczona środkiem ochronnym do drewna.
Na szczycie tyczki należy zamontować poprzeczkę. Powinna być chropowata, aby ptak mógł się jej z łatwością przytrzymać. Długość tyczki powinna wynosić co najmniej 20 cm, a średnica od 3 do 5 cm. W razie potrzeby można ją dodatkowo wzmocnić kątownikiem.
Produkty BIO przeznaczone do ogrodu